Trong bối cảnh hiện nay, khi tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh, các doanh nghiệp và công trình công cộng mọc lên với mật độ lớn, nguy cơ cháy nổ cũng trở nên phức tạp và khó lường hơn bao giờ hết. Thực tế đã có nhiều vụ cháy lớn gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, phần lớn đến từ việc thiếu kiến thức và kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp. Chính vì vậy, việc đào tạo nghiệp vụ phòng cháy chữa cháy (PCCC) tại các doanh nghiệp và công trình công cộng không chỉ là yêu cầu bắt buộc của pháp luật, mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản.
Tình hình cháy nổ tại doanh nghiệp và nơi công cộng
Các khu công nghiệp, trung tâm thương mại, bệnh viện, trường học hay tòa nhà cao tầng thường tập trung đông người và vận hành hệ thống điện, thiết bị máy móc phức tạp. Nếu không được kiểm soát chặt chẽ, đây sẽ là những nơi tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao.
Từ đầu năm đến nay, đã ghi nhận hàng trăm vụ cháy lớn nhỏ tại các nhà máy, khu dân cư, tòa nhà văn phòng. Nguyên nhân phổ biến là do chập điện, sử dụng thiết bị quá tải, thiếu kỹ năng xử lý ban đầu khi phát hiện cháy hoặc không có đội ngũ phản ứng nhanh được đào tạo nghiệp vụ.
Vai trò của đào tạo nghiệp vụ PCCC
Nâng cao ý thức tự bảo vệ
Một trong những lợi ích lớn nhất của việc đào tạo PCCC là giúp người lao động và cư dân tại công trình công cộng nhận thức được tầm quan trọng của việc phòng cháy. Họ sẽ biết được nguyên nhân gây cháy phổ biến, các biện pháp ngăn ngừa đơn giản nhưng hiệu quả, từ đó thay đổi hành vi trong sinh hoạt và sản xuất hàng ngày.
Phản ứng nhanh khi có sự cố
Khóa huấn luyện PCCC sẽ giúp học viên:
-
Biết cách phát hiện và báo động kịp thời khi có cháy.
-
Thành thạo các bước sử dụng thiết bị chữa cháy như bình CO₂, vòi chữa cháy, chăn chống cháy.
-
Thực hành kỹ năng thoát nạn an toàn trong điều kiện khói lửa.
Việc phản ứng nhanh trong “thời gian vàng” 3–5 phút đầu tiên có thể giúp dập tắt đám cháy khi còn nhỏ, hạn chế nguy cơ lan rộng và bảo vệ tính mạng con người.
Đáp ứng yêu cầu pháp luật
Theo quy định tại Nghị định 136/2020/NĐ-CP, các doanh nghiệp và công trình công cộng bắt buộc phải tổ chức đào tạo, huấn luyện PCCC định kỳ cho người lao động. Việc thực hiện đầy đủ quy định không chỉ tránh bị xử phạt mà còn thể hiện trách nhiệm của đơn vị đối với cộng đồng.
Chủ động xây dựng lực lượng PCCC cơ sở
Thông qua đào tạo, doanh nghiệp có thể xây dựng được lực lượng PCCC cơ sở với các thành viên là nhân sự nội bộ. Đây là đội ngũ phản ứng đầu tiên khi có cháy xảy ra trước khi lực lượng chuyên nghiệp đến nơi. Họ sẽ giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc giảm thiểu thiệt hại và hướng dẫn sơ tán.
Nội dung chính trong chương trình đào tạo
Khóa huấn luyện nghiệp vụ PCCC cho doanh nghiệp và công trình công cộng thường bao gồm các nội dung như:
-
Kiến thức lý thuyết cơ bản về cháy nổ, nguyên nhân gây cháy.
-
Quy định pháp luật về công tác PCCC và trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức.
-
Kỹ năng nhận diện rủi ro và biện pháp phòng ngừa tại nơi làm việc.
-
Cách sử dụng thiết bị chữa cháy, hệ thống báo cháy và thoát hiểm.
-
Thực hành diễn tập phương án chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành giúp học viên ghi nhớ lâu và xử lý linh hoạt trong tình huống thực tế.
Ứng dụng thực tế của nghiệp vụ PCCC sau đào tạo
Sau khi được đào tạo bài bản, người lao động và cư dân tại công trình công cộng có thể:
-
Chủ động kiểm tra, bảo dưỡng thiết bị điện, máy móc để ngăn ngừa nguy cơ cháy.
-
Sắp xếp hàng hóa, vật dụng trong kho, nhà xưởng một cách khoa học, đúng quy định an toàn.
-
Phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và xử lý kịp thời khi xảy ra sự cố.
-
Hướng dẫn người khác sơ tán và phối hợp tốt với lực lượng chuyên nghiệp khi cần thiết.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp còn tổ chức diễn tập PCCC định kỳ để củng cố kỹ năng, rút kinh nghiệm từ các tình huống giả định sát thực tế.
Những khó khăn thường gặp và giải pháp
Một số đơn vị vẫn còn xem nhẹ công tác đào tạo PCCC, hoặc tổ chức theo hình thức đối phó. Lý do có thể là do chi phí, thiếu thời gian, hoặc cho rằng xác suất xảy ra cháy là thấp. Tuy nhiên, hậu quả khi xảy ra sự cố lại rất lớn.
Giải pháp là:
-
Chủ động liên hệ với đơn vị huấn luyện uy tín để xây dựng chương trình phù hợp với đặc thù hoạt động.
-
Kết hợp huấn luyện với diễn tập thực tế định kỳ hàng năm.
-
Tăng cường truyền thông nội bộ để nâng cao nhận thức của toàn thể nhân viên.
An toàn PCCC không phải là trách nhiệm của riêng ai, mà là nhiệm vụ của cả cộng đồng, đặc biệt là tại các doanh nghiệp và công trình công cộng. Việc đào tạo nghiệp vụ phòng cháy chữa cháy không chỉ là quy định pháp lý, mà còn là cách để chủ động bảo vệ tính mạng con người và duy trì hoạt động ổn định, lâu dài cho tổ chức. Đầu tư vào đào tạo hôm nay chính là đầu tư vào sự an toàn và phát triển bền vững trong tương lai.
